Stad Turnhout lanceerde op 31 mei, Werelddag zonder Tabak, een totaalplan tabakspreventie. Geen losse flodders, maar een doordachte totaalcampagne gericht op herhaling, herkenbaarheid én samen met een Gezondheidsnetwerk van partners. Wij spraken met Kelly Verheyen, schepen gezondheid en Jan Van Otten, schepen jeugd over hoe dit plan tot stand kwam.
Stad Turnhout beschikt over een ‘Gezondheidsnetwerk’ en geen gezondheidsraad zoals in andere gemeenten?
“Gezondheid en preventie zijn brede thema’s. Doordat heel wat lokale zorginstellingen, welzijnsorganisaties en verenigingen ook werken aan gezondheid en welzijn, kiezen wij ervoor om krachten te bundelen in een gezondheidsnetwerk. Elk jaar spreken we samen af waarop we inzetten. Je vermijdt dubbel werk, communicatie loopt gestroomlijnder en je boekt lokaal sterke resultaten. Het actieplan ‘Generatie Rookvrij’ is daarvan een mooi voorbeeld.”
Jullie hebben met input van het Gezondheidsnetwerk nu een actieplan gelanceerd om roken tegen te gaan. Jullie kiezen bewust om in te zetten op een totaalaanpak in plaats van losse acties.
“Inderdaad. Als je preventief wil werken, dan moet je een lange termijnstrategie hebben. Een herkenbare actie of campagne werkt en is nodig om maximaal effect te hebben in de hoofden en harten van onze inwoners. Vandaar de keuze voor een totaalaanpak op langere termijn ingevuld met heel gerichte acties, samen met onze partners. Die partnerwerking maakt dat veel organisaties – en mensen – de campagne mee uitdragen.
Niet roken is nog altijd één van de meest preventieve acties wat gezondheid betreft. We willen het aantal jongeren dat start met roken, fel terugdringen. Kinderen moeten de kans krijgen om op te groeien in een Turnhoutse samenleving waar het de norm is om niet te roken op plaatsen waar ook zij vertoeven. Want zien roken doet roken: kinderen en jongeren spiegelen zich aan de voorbeelden die ze in hun omgeving zien en kopiëren dat gedrag. Bijna alle rokers zijn jong begonnen en minder rokende volwassenen zien, dat blijkt een strategie die werkt. Ook rokers willen we helpen om ermee te stoppen. Ik vind het dan ook bijzonder fijn dat al onze lokale partners het charter ‘Generatie Rookvrij’ ondertekenden.
Op 31 mei, op de Werelddag tegen Tabak, stelden wij samen met CGG Kempen, KFK, Thomas More, AZ Turnhout, CM, De Voorzorg, huisartsen Turnhout-Oud-Turnhout en Logo Kempen de eerste concrete plannen en stadsbrede acties voor. We deden dat samen met leerlingen van freinetschool De Regenboog, vertegenwoordigers van de doelgroep waar het allemaal om draait. Het was een erg fijn en verbindend moment, dat veel energie gaf om samen verder te werken!”
De opmaak van het plan ging niet over één nacht ijs.
“Bij aanvang was er bezorgdheid dat mensen negatief zouden reageren of dat de campagne mogelijk rokers zou viseren of stigmatiseren. Samen met onze partners en de rookstopexperte van AZ Turnhout hebben we overlegd. Zij gaven aan dat de boodschap vooral een positieve boodschap moet zijn. Vragen om niet in het zicht te roken van kinderen, aangeven dat er hulp is om te stoppen met roken voor wie wil, maar de keuze om wel te roken respecteren.
Via ons plan armoede en de regisseur armoede beschikken we over een netwerk van partners die werken met kwetsbare mensen en dus goed weten hoe we hen best benaderen. De winst bij deze groep is groot, want roken is niet alleen slecht voor de gezondheid, het is ook gewoon duur.
Ook het Logo heeft heel wat waardevolle expertise op vlak van brede campagnes en preventie. Die expertise hebben wij goed kunnen gebruiken. Ze beschikken over heel veel campagnemateriaal, een breed netwerk en zij kunnen concrete acties mee op poten zetten. Het team hier in Turnhout zijn ook gewoon fijne en gedreven mensen om mee samen te werken!
We kregen intussen heel wat enthousiaste reacties van inwoners die de campagne steunen. Heel vaak zijn het mensen die in hun omgeving iemand hebben die strijdt tegen kanker. De campagne wordt actueel gehouden door de permanente infoborden over rookvrije speelpleinen. Onze stadswachten kregen een opleiding en spreken mensen nu actief aan.”
Voorbeelden van concrete acties uit het plan?
“Dit jaar maakten we de speelpleinen rookvrij. We startten met speelpleinen Boomgaardstraat, Oranjemolenstraat, Stadsboerderij en Stadspark. Ook onze stedelijke sporthal Stadspark is een rookvrije plek geworden. De Klein Engelandhoeve, het speelbos en de Stadsboerderij, waar heel wat natuurwandelingen vertrekken, zijn intussen rookvrij.
Het Binkies kinderfestival was rookvrij. We installeerden een mobiele rookzone aan de hand van informatieve banners met de vraag om als je wil roken, dat uit het zicht van kinderen te doen. We gebruiken de mobiele rookzone ook op eigen publieksevenementen zoals bvb. de sportbeurs. Omdat herhaling werkt!
Ook volgend jaar staat er heel wat te gebeuren. We plannen een oproep naar middenveldorganisaties voor rookvrije speelplekken in hun omgeving. Onze eigen gebouwen en plekken, extra speel- en sportterreinen, willen we verder rookvrij maken of eventueel voorzien van een rookzone. We bekijken en promoten het rookstopaanbod en we willen zorgen voor versterkte toeleiding naar rookstophulp voor iedereen en in het bijzonder naar zwangere vrouwen.
Op die manier hopen we integraal verder te werken aan een ‘rookvrij Turnhout’.”
3 SUCCESFACTOREN VOOR JOUW PREVENTIEBELEID
1/ Voer een positieve campagne voor een rookvrije generatie. Je wint steun van de brede bevolking die best graag meewerkt.
2/ Stel haalbare doelen die iedereen kan inplannen in de eigen werking en denk op lange termijn. Met losse flodders bereik je onvoldoende resultaat.
3/ Werk samen met alle partners die actief zijn in je gemeente. Samen sterk, krachten bundelen werkt.
